Over Vissers in Verzet

Het verhaal

Op 19 september 1944, Zuid-Nederland was reeds bevrijd van de Duitse bezetter, zijn de vissers van Bunschoten-Spakenburg in verzet gekomen tegen de Duitsers. Het was een spannende periode. Zuid-Nederland was reeds bevrijd en Operation Market Garden vond enkele dag terug plaats rondom Arnhem. Twaalf dagen later werden 6 mannen en een jonge vrouw doodgeschoten in het nabij gelegen Putten, werden huizen platgebrand en werden meer dan 500 mannen afgevoerd naar Duitsland. De soldaten, ook in de regio Bunschoten-Spakenburg, stonden onder druk.

De Duitse bezetter was klaar met de vissers die hun paling achter hielden en niet afdroegen, en doorverkochten of uitdeelden aan families. De botters zouden afgevoerd worden naar Stavoren. Bijkomend voordeel voor de Duitsers was dat er een vluchtweg naar Noord-Duitsland gecreëerd kon worden, mochten de geallieerden de overhand krijgen. Een andere lezing is dat gelandde parachutisten zo niet via het water konden wegvluchten op botters. Hoe het ook zij, de Duitse bezetter wilde de botters allemaal weg hebben uit Spakenburg! Een Duits (marine)schip lag al te wachten bij de kop van de pier om de botters voor te gaan naar Stavoren. En dat ging de vissers in Spakenburg te ver, ondanks de dreiging van dat moment.

In de nacht van 18 op 19 september kregen de vissers lucht van het plan van de Duitsers. Iedereen werd opgetrommeld, op deuren werd gebonsd, alle hens aan dek! Het dorp is in rep en roer. De vissers halen in deze nacht alle zeilen, tuig, fokken en helmstokken van de botters en verstoppen deze op zolders. Hele gezinnen vluchten met benodigde huisraad weg over de Oostdijk en de Westdijk uit angst voor represailles.

Op 19 september konden de botters niet uitvaren naar Stavoren. Als vergelding laten de Duitsers twee schepen zinken in de mond van de haven zodat de vissers ook niet meer konden uitvaren. Met man en macht trekken de vissers over de dijk hun botters langs de gezonken schepen om toch te kunnen vissen, en om aardappels en uien te kunnen ophalen uit Drenthe en Overijssel. De handel moest namelijk gewoon door.

Het spektakelstuk

In verband met de corona pandemie is onderstaande informatie verouderd:
Dit epos zal in de vorm van een openluchttheater met medewerking van de gemeente, verenigingen, organisaties en ondernemers/bedrijven uitgevoerd worden in de museumhaven m.m.v. jongeren en (oud)leerlingen van het Oostwende College georganiseerd door stichting Vissers in Verzet op 5 mei 2021. Ook de historische vereniging, het museum, de Stichting Behoud Museumhaven Spakenburg, de bruine vloot en de Botterwerf zijn betrokken. De titel van het Openluchttheater is “Vissers in Verzet”. Voor opgenomen scenes zullen afgewisseld worden met verslagen van ooggetuigen, optredens van het Visserskoor en fanfareorkest Excelsior, en er zullen lives scenes worden gespeeld. Dit alles in en rondom de museumhaven en de botterwerf in Spakenburg waarbij er grote schermen aanwezig zullen zijn met ook oude beelden uit de oorlog. Het publiek verzamelt zich rondom de museumhaven en eventueel op het Spuiplein bij te weinig ruimte.

In plaats van bovenstaand openluchttheater wordt de docudrama voor het grote publiek beschikbaar gesteld. De publiekspremière vind plaats op vrijdag 9 september in theater De Breede Beek in Nijkerk. De tweede voorstelling vind plaats in ontmoetingscentrum De Bron in Bunschoten-Spakenburg op 16 september 2022.